Przejdź do menu głównego Przejdź do treści

Monitoring klimatu

Ten rodzaj obserwacji monitoringowych ma w Wolińskim Parku Narodowym najdłuższą historię. Już w latach 60-tych na terenie dyrekcji WPN funkcjonowała klasyczna stacja meteorologiczna, a wyniki systematycznie wykonywanych pomiarów zachowały się do dziś. Z kilkoma przerwami do dnia dzisiejszego prowadzony jest monitoring parametrów pogodowych.

Przy wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w roku 2009 rozpoczęto automatyzację i informatyzację gromadzenia i przetwarzania danych z monitoringu klimatu  w ramach  projektu pt. „Modernizacja i rozwój systemu monitoringu środowiska przyrodniczego na terenie WPN”. Wyposażono wszystkie siedziby obwodów ochronnych w  sprzęt komputerowy podłączony do internetu szerokopasmowego. Uruchomiono profesjonalną i automatyczną stację meteorologiczną przy leśniczówce O.O. Warnowo. Czujniki stacji automatycznie mierzą:  temperaturę powietrza, wilgotność powietrza, usłonecznienie, opad atmosferyczny, siłę i kierunek wiatru, temperaturę gleby na 7 poziomach. W celu pełnego wykorzystania możliwości analizy zgromadzonych danych w roku 2014 przy wsparciu NFOŚiGW  dokonano procesu digitalizacji danych analogowych do formy cyfrowej. Powstała baza danych, która zawiera  wszystkie dane meteorologiczne z Parku i umożliwia import danych bieżących.

Dzięki temu, uniezależniono się przy pomiarach i zbieraniu danych meteorologicznych  od obserwatora, a więc odpadł wpływ czynnika ludzkiego taki jak absencje chorobowe, zastępstwa, urlopy itd. Z drugiej strony, urządzenia elektroniczne wymagają dozoru i kalibracji, a z uwagi na ich klasę i renomę producenta, serwis i kalibracja oraz konserwacja nie należą do  tanich.  

W roku 2022 ze środków Funduszu Leśnego dokonano wymiany stacji na znacznie nowszy model. Wymieniono nie tylko jednostkę centralną stacji ale także zestaw czujników, dzięki czemu można mieć nadzieję, na dalszą bezawaryjna pracę urządzeń przez kilka najbliższych lat. Zapewniono także nowe kablowe połączenie stacji z komputerem stacjonarnym zainstalowanym w siedzibie O.O. Warnowo, co gwarantuje bezproblemowy przesyła danych z logera i komunikację ze stacją meteorologiczną.

Monitoring wydajności źródeł

Monitoring wydajności źródeł prowadzony jest w oparciu o dwa źródła pomiarowe położone na terenie O.O. Wapnica. Polega on na mierzeniu czasu za pomocą stopera, jaki potrzebny jest na napełnienie przez źródło wiaderka pomiarowego o stałej pojemności 13 litrów. Znając czas w jakim napełnia się naczynie pomiarowe i jego pojemność, możemy określić wydajność źródła – np.: 15,32 sekundy i 13 litrów daje wydajność 0,85 litra na sekundę. Wyniki trafiają do dzienniczka pomiarowego, Ważnym parametrem są amplitudy wydajności źródeł oraz maksymalne wahania ich wydajności w czasie.
Ostatnie pomiary wykonano w roku 2020, stan wydajności źródeł jest stabilny i dalsze pomiary nie wnosiły już niczego nowego, stąd podjęto decyzję o ich zaprzestaniu.

Monitoring wód podziemnych

Monitoring wód podziemnych
Monitoring wód podziemnych odbywa się na zasadzie pomiarów wahania poziomu wód podziemnych dokonywanych w sieci piezometrów rozlokowanych na terenie Wolińskiego PN. Sieć ta złożona jest z 10 piezometrów. Do pomiaru służą elektroniczne urządzenia pomiarowe – sondy tzw. divery. Urządzenia te pracują w trybie ciągłym i co 6 godzin rejestrują aktualny poziom wody gruntowej oraz jej temperaturę. Odczytu dokonuje się 2 razy do roku za pomocą specjalnego czytnika fotoelektrycznego podłączonego do komputera przenośnego. 

Zarządzanie i obróbka danych odbywa się w  oprogramowaniu dedykowanym do diverów – aplikacji diveroffice. W tejże aplikacji następuje także tzw kompensacja barometryczna, czyli korekta wskazań diverów o parametry ciśnienia atmosferycznego uzyskiwane z  urządzenia Barodiver – pracującego na stałe w biurze dyrekcji. Dane przechowywane są w oprogramowaniu Diver office, a dodatkowo eksportowane do aplikacji MS Excel. System ten zastąpił istniejący do 2009 roku ręczny pomiar  poziomu wód gruntowych za pomocą świstawki hydrologicznej i taśmy mierniczej oraz żmudną ręczną digitalizację danych. Modernizacja ta stała się możliwa, dzięki dotacji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  . Z sieci 10 piezometrów, funkcjonujących w WPN w roku 2010, 8 obsługiwanych jest przez służbę leśną, a 2 przez Stację Monitoringu Przyrodniczego Biała Góra, należącą do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do roku 2010 sieć ta składała się z 13 piezometrów, jednak dwa z nich o symbolach P7 i P7a zostały zlikwidowane – znajdowały się na gruncie położonym przy granicy z WPN, ujawnił się właściciel działki, a jeden piezometr wyłączono z pomiarów z powodu obniżenia się

Monitoring wód powierzchniowych

Monitoring wód powierzchniowych

a.) Historia
Monitoring wód powierzchniowych do roku 2011 odbywał się w o oparciu o sieć wodowskazów rejestrujących stany wód. Sieć ta została stworzona na potrzeby realizacji “Kompleksowego bilansu wodnego Wyspy Wolin”, a następnie elementy tej sieci położone na terenie WPN zostały zaadoptowane do potrzeb prowadzenia monitoringu WPN. Monitoring ten polegał na dokonywaniu pomiarów poziomu wód i notowaniu stanów w specjalnych dzienniczkach. Wykonawcą tej pracy była Służba terenowa WPN (leśniczowie i podleśniczowie). Łaty pomiarowe rozmieszczone były i są w WPN w 7 punktach. Są to:

Jezioro Turkusowe
Jezioro Gardno
Jezioro Czajcze
Jezioro Domysłowskie
Strugi pomiędzy Jeziorami Warnowskimi (3 punkty)

Wyniki pomiarów na początku każdego roku trafiały do siedziby Dyrekcji Parku, gdzie z formy analogowej zostawały przetworzone do formy cyfrowej bazy danych. Służyło do tego oprogramowanie stworzone specjalnie na potrzeby WPN. Efektem digitalizacji danych była cyfrowa baza danych, z możliwością tworzenia raportów w formacie MS Word. Do niedawna wahania poziomu wód powierzchniowych były badane w systemie ciągłym za pomocą limnigrafów. Kłopoty techniczne z przestarzałymi i awaryjnymi mechanizmami, oraz brak odpowiedniego tuszu do ich napełniania skłonił nas do zaprzestania tej formy monitorowania wód powierzchniowych – uzyskane wyniki były nieczytelne. Dane umieszczone w bazie danych podlegają analizie i przedstawieniu w różnej formie takiej jak tabele, wykresy itd.

b.) Teraźniejszość

Od roku 2011 dzięki wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospoadarki Wodnej, wszystkie punkty pomiarowe zostały wyposażone w instalacje zawierające rejestratory wahań wód powierzchniowych. Ponadto, dołączono do sieci pomiarowej kolejny punkt pomiarowy na kanale “Saganka” w O.O. Wodnym. Dane zbierane są w trybie ciągłym, z interwałem co 6h. Dwa razy do roku następuje odczytanie danych i przeniesienie ich do aplikacji Diver Office. Następnie po dokonaniu kompensacji barometrycznej dane trafiają do arkusza Excel. Zautomatyzowanie pomiarów wyeliminowało szereg problemów związanych z czynnikiem ludzkim (błędy, absencje itd), zwiększyła się częstotliwość pomiarów z 4 miesięcznie do 4 na dobę, wyeliminowano konieczność żmudnej digitalizacji danych, oprócz poziomu wody możliwy jest także monitoring jej temperatury.