Badania naukowe

Informacje ogólne i zasady prowadzenia badań naukowych

Jedną z ważniejszych funkcji parku narodowego jest udostępnienie jego obszaru do badań naukowych. Ze względu na status ochronny bardzo cennego obszaru przyrodniczego oraz możliwość prowadzenia długoletnich badań porównawczych w możliwie stałych warunkach szczególnie cenne są stałe powierzchnie doświadczalne. Również różnorodność siedlisk oraz występujących roślin i zwierząt w naturalnych warunkach jest wybitnym walorem do prowadzenia badań zwłaszcza przyrodniczych z zakresu botaniki, zoologii, leśnictwa itp.

Badania naukowe mogą być prowadzone na podstawie każdorazowej zgody dyrektora Parku po zasięgnięciu opinii Rady Naukowej Parku. Pracownik bądź zakład naukowy lub uczelnia przedstawia dyrektorowi pisemny wniosek z podaniem tematyki badawczej, metodyki i czasu prowadzenia badań w Parku. Szczególnie ważne jest przedstawienie ingerencji w środowisko przyrodnicze jak np. wykopy, zbiór okazów, trwałe znakowanie w terenie, badania rzadkich i chronionych gatunków bądź rezerwatów. Dyrektor Parku po zasięgnięciu opinii Rady Parku jeżeli zakres badań w znaczący sposób nie zagraża przyrodzie, wyraża pisemna zgodę na prowadzenie badań. W zgodzie tej zawarte są określone dla danego tematu warunki jak miejsce badań, termin, uzgodnienie ze służbą terenową, wypełnienie ankiety ewidencyjnej, zobowiązanie przekazania wyników badań itp. W zależności od zakresu planowanych badań konieczna może być derogacja Ministra właściwego ds. środowiska.

Historia prowadzonych badań naukowych na terenie WPN

Woliński Park Narodowy został utworzony w 1960 roku. Jednak uzasadnienie przyrodnicze decyzji Rady Ministrów było oparte na wieloletnich badaniach naukowych pracowników Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu. Zespół w składzie prof. dr Adam Wodziczko, prof. dr Jarosław Urbański i prof. dr Zygmunt Czubiński są autorami podstawowej dokumentacji w sprawie utworzenia Parku. Są też pionierami badań naukowych na obszarze projektowanego Wolińskiego Parku Narodowego. Badania swoje prowadzili już od 1946 roku. W latach późniejszych do zespołu dołączyli również prof. dr Hanna Piotrowska wybitny botanik i znawca flory Parku oraz wyspy Wolin oraz prof. dr Jan Rafalski. W badaniach geograficznych pionierem był prof. dr B. Krygowski, kierownik Katedry Geografii UAM w Poznaniu a później jego uczeń prof. dr Andrzej Kostrzewski, który do czasów współczesnych kontynuuje wiele programów badawczych na wyspie Wolin. Szczególną, bo ponad 30 – letnią aktywność naukową prowadzi Studenckie Koło Naukowe Geografów UAM, które wydało już 4 własne monografie geograficzne o regionie.

Znaczenie badań naukowych

Rola badań naukowych jest bardzo istotna dla poznania i ochrony przyrody Parku. Żeby właściwie wykonywać ochronę przyrody parku narodowego wpierw należy poznać jego warunki geograficzne, klimatyczne, zasoby przyrody nieożywionej, ożywionej oraz zagrożenia. Takie dane mogą dać tylko wieloletnie i interdyscyplinarne badania naukowe. Dlatego każde badania wnoszą wiedzę do poznania wartości Parku i tym samym mają wpływ na racjonalna jego ochronę, są podstawą opracowania planu ochrony bądź zabiegów ochrony czynnej, restytucji gatunków, zbiorowisk, siedlisk itp.

Bibliografia Parku

Park posiada wydaną drukiem bibliografię (dwa wydania, ostatnie z 2006 roku), która obejmuje spisem wszystkie, które udało się ustalić źródła pisane jak publikacje, opracowania, kartografię itp. (do roku 2024). Jest to podstawowa pozycja przy planowaniu bądź realizacji prac naukowo badawczych, prac dyplomowych, licencjackich, artykułów, publikacji, opracowań fachowych itp.

Tematy badawcze wnioskowane/realizowane w bieżącym roku w Wolińskim Parku Narodowym:

Jednostka prowadząca	Temat prowadzonych badań	Planowany rok zakończenia	Kierownik
IOP PAN	Badania siedliska przyrodniczego o kodzie 1230 Klify nadmorskie w wolińskim Parku Narodowym	2023	Dr hab. Elżbieta Wilk-Woźniak, prof. IOP PAN
IO PAN	Obserwacje występowania makroglonów odkładających się na linii brzegowej Wolińskiego Parku Narodowego	2023	Dr hab. Józef Wiktor, prof. IO PAN
SKN UAM	Wykonanie pomiarów przemieszczeń schodów na Kawczą Górę oraz obiektów budowlanych w Grodnie	2023	Jakub Woźniak
MIR-PIB	Monitoring ichtiofauny w Polskich obszarach morskich (POM), w tym w Wolińskim Parku Narodowym	2023	Dr Piotr Margoński
biomm.pl	Monitoring lotniczy foki pospolitej w latach 2023-2025	2025	Dr Michał Malinga
UMG	Monitorowanie siedlisk dennych polskich obszarów morskich (POM) z wykorzystaniem metody mozaikowego sonarowania dna w latach 2021-2023, na obszarze Wolińskiego Parku Narodowego	2023	Dr hab. Maciej Matczak, prof. UMG
US	Wiek OLS i radiowęglowy osadów eolitycznych (wydmowych ) i rzecznych (deltowych pra-Odry) budujących Wzgórza Wolińskie w Wolińskim Parku Narodowym	2023	Prof. dr hab. Ryszard Borówka
UAM	Ćwiczenia terenowe z zakresu: Nieinwazyjne karotowanea topoklimatyczne i pomiary meteorologiczne	2023	Prof. dr hab. Leszek Kolendowicz
UAM	Ćwiczenia terenowe z zakresu 1. Wpływu ukształtoowania terenu oraz występowania martwego drewna w okolicy Białej Góry na charakterystykę występującego tam drzewostanu 2. Zróżnicowanie przestrzenne cech fizykochemicznych wody oraz koncentracji fitoplanktonu w jeziorze Warnowo (Warnowskie)	2023	Dr Marcin Winowski
SGGW	Rozpoznanie oraz monitoring chorób wolno żyjących gadów i płazów występujących w Polsce (na terenie 23 parków narodowych, w tym na terenie Wolińskiego Parku Narodowego)	2028	Prof. dr hab. Michał Zasada
UG	Ćwiczeni terenowe: Warsztaty chiropterologiczne SKN	2023	Dr Mateusz Ciechanowski
UAM	Ćwiczenia terenowe z zakresu: Nieinwazyjne karotowanie środowiska przyrodniczego	2023	Dr hab. Renata Paluszkiewicz, prof. UAM
ITP-PIB	Monitoring efektów przyrodniczych na działkach rolnośrodowiskowych wykonywana na zapotrzebowanie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi	2023	dr Hubert Piórkowski, Łukasz Krajewski
GIOŚ	Monitoring gatunków roślin z uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 - 2023-2025 roku. Monitoring gatunków zwierząt z uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 - 2023-2025 roku.	złożona informacja o planowanym monitoringu, WPN wskazał możliwą konieczność derogacji	Anna Wiech
UAM	Ćwiczenia terenowe z zakresu: 1. Nieinwazyjne karotowanie roślinne roślin inwazyjnych w zlewni jeziora Gardno. 2. Kartowanie roślinne wolińskiej buczyny storczykowej w strefie korony klifu na odcinku Międzyzdroje-Grodno	2023	Dr hab. Jacek Tylkowski, prof. UAM
UM	Mapowanie siedlisk dennych polskich obszarów morskich (POM) z wykorzystaniem metod mozaikowego sonarowania dna w latach 2021-2023 na zlecenie GIOŚ (zespoły bentosowe)	2023	Mgr Anna Barańska
IMGW - PIB	Pobór prób makrofitów w ramach Monitoringu Morza Bałtyckiego w strefie głębokomorskiej w latach 2023-2025 na zlecenie GIOŚ	2025	Prof. dr hab. Mirosław Miętus
MiIZ PAN	Monitoring ptaków wybrzeża i rzek (MPWR) w granicach Wolińskiego Parku Narodowego	2023	Dr hab. Tomasz Mazgajski, prof. MiIZ PAN
PIG - PIB	Wpływ odpływu wód podziemnych z wysoczyzny wyspy Wolin w kierunku morza na cofanie się brzegu na obszarze klifu wolińskiego	2023	Mgr inż. Zenon Wiśniowski
PB	Analiza zbiorowisk rysi (Lynx lynx) na terenie 23 parków narodowych, w tym na terenie Wolińskiego Parku Narodowego	2023	Prof. dr hab. inż. Marek Krętowski