Ochrona lasów
1. Przebudowa drzewostanów zniekształconych i zbiorowisk zastępczych
Blisko 2/3 powierzchni lasów w przeszłości zniekształcone zostało przez gospodarkę człowieka, dla przyspieszenia przemian oraz ochronę negatywnie modelowanych procesów glebowych poddane jest zabiegom przebudowy składu i struktury drzewostanów. Na około 200 ha (zbiorowiska zdegradowane na gruntach porolnych) zabiegi te są intensywne i stosuje się sztuczne wprowadzanie gatunków zgodnych z potencjalnym zbiorowiskiem roślinnym, pozostała część lasów o mniejszym stopniu zniekształcenia przebudowywana jest w sposób ekstensywny, z maksymalnym wykorzystaniem i popieraniem naturalnie pojawiających się odnowień gatunków liściastych, zgodnych z potencjalnym zbiorowiskiem – w tym jego wczesnych stadiów rozwojowych.
2. Stopniowe usuwanie gatunków obcych z ekosystemów leśnych WPN
Obecność gatunków obcych (neofitów), głównie dynamicznie odnawiającego się świerka, wiąże się z ich negatywnym wpływem na stan zbiorowisk – wypieranie gatunków rodzimych, zmiana warunków siedliskowych, jest niepożądanym efektem przeszłej gospodarki. Przywracanie układów zbliżonych do naturalnych w drodze ich stopniowej eliminacji to jeden z głównych kierunków realizowanych w lasach zbiegów ochronnych.
3. Zwiększanie różnorodności
Ważnym zadaniem jest umożliwienie różnicowania się i wzbogacania ekosystemu leśnego – służy temu m.in. nie usuwanie obumierajacych – złomów i wywrotów, czy tzw. posuszy, nie usuwanie w trakcie zabiegów wszystkich drzew dziuplastych – niezależnie od ich pozycji biosocjalnej, dbanie o gatunki pionierskie, pojawiające się w naturalnych odnowieniach, pozostawianie na powierzchniach przebudowywanych luk i przerzedzeń, pozostawienie porzuconych gruntów rolnych do naturalnej sukcesji.
4. Zabezpieczenie drzewostanów zniekształconych przed szkodami abiotycznymi
Zniekształcone lasy na ogół posiadają niekorzystna jednopiętrowa budowę, która umożliwia wystąpienie zjawisk klęskowych na dużych powierzchniach – okiść, wiatrołomy itp. Rozluźnianie zwarcia koron, stymulowanie różnicowania budowy pionowej, to jedno z zadań prowadzonych w ramach cięć przebudowy, które umożliwia ich uodpornienie na działanie np. wiatrów czy okiści.
5. Monitorowanie stanu lasów
Prowadzone są obserwacje stanu ekosystemów, które z jednej strony umożliwiają odpowiednio wczesne wykrycie zagrożeń dla lasu, a z drugiej potwierdzają ich wzrastającą odporność na wystąpienie naturalnych zagrożeń dla trwałości. Obejmują one m.in. jesienne kontrole występowania owadów żerujących na sośnie, kontrole lotu motyli, ocenę stopnia defoliacji, kontrole występowania drzew martwych czy monitoring mrowisk.
6. Powiększanie stref ochrony ścisłej
Prowadzenie przebudowy oraz eliminacji gatunków obcych umożliwia stopniowe powiększanie strefy objętej ochroną ścisłą, w której nie są już wymagane żadne działania człowieka wspomagające naturalne procesy przyrodnicze. Wyznacznikiem takiego momentu jest osiągnięcie składu gatunkowego zgodnego z potencjalnym zbiorowiskiem roślinnym lub w umożliwienie trwania samodzielnego naturalnego procesu rozwoju zbiorowiska Od roku 2024 planuje się aby ochroną ścisłą objąć obszary o łącznej powierzchni 2 143,91 ha (19,60 %) – Plan zadań ochronnych na lata 2024 – 2028.
Na terenie Wolińskiego Parku Narodowego znajduje się sześć rezerwatów:
Blisko 2/3 powierzchni lasów w przeszłości zniekształcone zostało przez gospodarkę człowieka, dla przyspieszenia przemian oraz ochronę negatywnie modelowanych procesów glebowych poddane jest zabiegom przebudowy składu i struktury drzewostanów. Na około 200 ha (zbiorowiska zdegradowane na gruntach porolnych) zabiegi te są intensywne i stosuje się sztuczne wprowadzanie gatunków zgodnych z potencjalnym zbiorowiskiem roślinnym, pozostała część lasów o mniejszym stopniu zniekształcenia przebudowywana jest w sposób ekstensywny, z maksymalnym wykorzystaniem i popieraniem naturalnie pojawiających się odnowień gatunków liściastych, zgodnych z potencjalnym zbiorowiskiem – w tym jego wczesnych stadiów rozwojowych.
2. Stopniowe usuwanie gatunków obcych z ekosystemów leśnych WPN
Obecność gatunków obcych (neofitów), głównie dynamicznie odnawiającego się świerka, wiąże się z ich negatywnym wpływem na stan zbiorowisk – wypieranie gatunków rodzimych, zmiana warunków siedliskowych, jest niepożądanym efektem przeszłej gospodarki. Przywracanie układów zbliżonych do naturalnych w drodze ich stopniowej eliminacji to jeden z głównych kierunków realizowanych w lasach zbiegów ochronnych.
3. Zwiększanie różnorodności
Ważnym zadaniem jest umożliwienie różnicowania się i wzbogacania ekosystemu leśnego – służy temu m.in. nie usuwanie obumierajacych – złomów i wywrotów, czy tzw. posuszy, nie usuwanie w trakcie zabiegów wszystkich drzew dziuplastych – niezależnie od ich pozycji biosocjalnej, dbanie o gatunki pionierskie, pojawiające się w naturalnych odnowieniach, pozostawianie na powierzchniach przebudowywanych luk i przerzedzeń, pozostawienie porzuconych gruntów rolnych do naturalnej sukcesji.
4. Zabezpieczenie drzewostanów zniekształconych przed szkodami abiotycznymi
Zniekształcone lasy na ogół posiadają niekorzystna jednopiętrowa budowę, która umożliwia wystąpienie zjawisk klęskowych na dużych powierzchniach – okiść, wiatrołomy itp. Rozluźnianie zwarcia koron, stymulowanie różnicowania budowy pionowej, to jedno z zadań prowadzonych w ramach cięć przebudowy, które umożliwia ich uodpornienie na działanie np. wiatrów czy okiści.
5. Monitorowanie stanu lasów
Prowadzone są obserwacje stanu ekosystemów, które z jednej strony umożliwiają odpowiednio wczesne wykrycie zagrożeń dla lasu, a z drugiej potwierdzają ich wzrastającą odporność na wystąpienie naturalnych zagrożeń dla trwałości. Obejmują one m.in. jesienne kontrole występowania owadów żerujących na sośnie, kontrole lotu motyli, ocenę stopnia defoliacji, kontrole występowania drzew martwych czy monitoring mrowisk.
6. Powiększanie stref ochrony ścisłej
Prowadzenie przebudowy oraz eliminacji gatunków obcych umożliwia stopniowe powiększanie strefy objętej ochroną ścisłą, w której nie są już wymagane żadne działania człowieka wspomagające naturalne procesy przyrodnicze. Wyznacznikiem takiego momentu jest osiągnięcie składu gatunkowego zgodnego z potencjalnym zbiorowiskiem roślinnym lub w umożliwienie trwania samodzielnego naturalnego procesu rozwoju zbiorowiska Od roku 2024 planuje się aby ochroną ścisłą objąć obszary o łącznej powierzchni 2 143,91 ha (19,60 %) – Plan zadań ochronnych na lata 2024 – 2028.
Na terenie Wolińskiego Parku Narodowego znajduje się sześć rezerwatów:
- im. B.Dyakowskiego – położony w północnej części O.O. Wapnica ochronie podlega m.in. żyzna buczyna z perłówką jednokwiatową w runie (pow.66,74ha)
- im. doc. dr S.Jarosza – położony w północnej części O.O. Wisełka, ochronie podlega tutaj obszar przyklifowy , uboga buczyna pomorska, las brzozowo-dębowy, m.in. z licznie występującymi roślinami chronionymi – wiciokrzewem pomorskim, kruszczykiem rdzawoczerwonym, sasanką łąkową (pow. 92,06 ha)
- im. prof. dr M.Raciborskiego – położony na zachód od Wisełki, ochronie podlega tutaj fragment lasu mieszanego podlegający naturalnemu procesowi przebudowy . W przeszłości bardzo obfite stanowisko wiciokrzewa pomorskiego (pow.10,33 ha)
- im.prof. dr A.Wodziczki – położony w południowej części O.O. Wapnica , ochronie podlega tutaj klif o południowej wystawie ze zbiorowiskami ciepłolubnymi wraz z przyległym pasem szuwarów i oczeretowych wysp (pow.107,16 ha)
- im. prof. dr W.Szafera – położony koło Wapnicy, ochronie podlega tutaj rozległy płat żyznej buczyny z żywcem cebulkowym w runie (pow.101,17 ha)
- im.prof. Czubińskiego – położony w północnej części O.O. Międzyzdroje, ochronie podlega tutaj najwyższe wolińskie wybrzeże klifowe wraz z przyległym pasem buczyn w tym unikalną wolińską buczyną storczykową (pow.106,38 ha)