Podstawy prawne funkcjonowania - BIP Woliński Park Narodowy

Ochrona środowiska, którego zasadniczą część stanowi przyroda, gwarantowana jest Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Art. 74 Konstytucji stanowi, że ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych, które prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom. Ochrona przyrody realizowana jest w wielu formach, a jedną z nich jest park narodowy.

Woliński Park Narodowy powstał w 1960 r. Akt prawny powołujący Park do życia to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 marca 1960 r. w sprawie utworzenia Wolińskiego Parku Narodowego. W momencie rozpoczęcia działalności Park obejmował obszary objęte ochroną rezerwatową o powierzchni około 4676 ha. W 1996 r. Woliński Park Narodowy uzyskał status pierwszego w Polsce Parku o charakterze morskim. Stało się tak z powodu wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 1996 r., w drodze którego w granice Parku włączono pas przybrzeżnych wód morskich o szerokości 1 mili morskiej oraz morskie wody wewnętrzne: Deltę Świny, jezioro Wicko Wielkie, część jeziora Wicko Małe oraz przybrzeżną część Zalewu Szczecińskiego.

Woliński Park Narodowy, podobnie jak wszystkie parki narodowe w Polsce, działa w granicach określonych ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 tejże, park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.
Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

Parki narodowe zaliczane są do sektora finansów publicznych. Z dniem 1 stycznia 2012 r. wszedł w życie art. 8a ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, że każdy polski park narodowy jest państwową osobą prawną. Dotychczas parki narodowe były jednostkami budżetowymi. Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o finansach publicznych państwowe osoby prawne są tworzone na podstawie odrębnych ustaw. W tym przypadku podstawę prawną dla utworzenia państwowej osoby prawnej - Woliński Park Narodowy z siedzibą w Międzyzdrojach stanowi art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa zmieniająca ustawę o ochronie przyrody wprowadza szczegółowe regulacje dla parków narodowych jako państwowych osób prawnych. Park narodowy jako państwowa osoba prawna prowadzi samodzielną gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów wydatki na finansowanie zadań określonych w ustawie, w tym zadań Służby Parku Narodowego oraz kosztów działalności. Ustawa wskazuje również przychody parków narodowych. Z dniem 1 stycznia 2012 r. z mocy prawa parki narodowego nabyły prawo użytkowania wieczystego nieruchomości oddanych w trwały zarząd parków narodowych będących jednostkami budżetowymi oraz własność położonych na tych nieruchomościach budynków, urządzeń i lokali.

Działalnością parku narodowego kieruje dyrektor. Jest on organem parku narodowego. Przy dyrektorze działa Rada Naukowa Parku (organ opiniodawczo- doradczy). Rada ta składa się z działających na rzecz ochrony przyrody przedstawicieli nauki, praktyki i organizacji ekologicznych oraz właściwych miejscowo samorządów wojewódzkich i gminnych. Zadania związane z ochroną przyrody, badaniami naukowymi i działalnością edukacyjną, a także ochroną mienia Parku wykonuje Służba Parku Narodowego. Działalność Parku nadzoruje minister właściwy ds. środowiska.